Lưu ý quan trọng:
Bộ môn Tử Vi mượn rất nhiều tên gọi của các sao, nhóm sao trong Thiên Văn cổ đại. Người xưa sử dụng những tên gọi này vừa tạo cảm giác thân thiện dễ gần cho người đọc, lại muốn thể hiện sự cao siêu - thần bí. Môn học có nhiều tên mượn từ Thiên Văn sẽ tạo cho người học cảm giác đang tiếp cận với "Thiên Cơ", thì sẽ thấy hấp dẫn thú vị hơn.
Trên thực tế, các sao trong Tử Vi không hề có liên hệ trực tiếp với các sao - nhóm sao có tên tương tự trong Thiên Văn.
Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về TỬ VI VIÊN.
Tử Vi Viên (紫微垣)
Tử Vi Viên nằm trong khu vực sao
vĩnh cựu bao quanh Bắc Thiên Cực (北天极). Do sự tự quay của Trái Đất, các ngôi sao dường như
xoay quanh Bắc Thiên Cực, và ngôi sao gần nhất với cực này trở thành biểu tượng
của Thiên Đế (天帝).
Lấy "Đế Tinh" (帝星) làm trung tâm, Tử Vi Viên
được xây dựng như cung điện nơi Thiên Đế ngự trị. Xung quanh Đế Tinh là:
- "Thái Tử" (太子): Người kế vị.
- "Thứ Tử" (庶子): Con thứ.
- "Hậu Cung" (后宫): Hoàng hậu và các phi
tần.
Hai bức tường thành của Tử Vi Viên
được hình thành bởi các quan chức như "Thừa Tướng" (上丞) và "Thiếu Thừa" (少丞), đảm nhiệm việc xử lý công
vụ hoàng gia và bảo vệ an ninh cung điện. Bên trong tường thành, các "Ngự
Nữ" (御女), "Nữ
Sử" (女史),
và "Trụ Sử" (柱史) luôn sẵn sàng phục vụ Thiên Đế.
Ngoài ra, trong và ngoài tường
thành còn có các công trình và vật phẩm hoàng gia như:
- "Ngũ Đế Nội Tòa" (五帝内座): Ngai vàng của Ngũ Đế.
- "Hoa Cái" (华盖): Lọng che tượng
trưng cho uy quyền.
- "Thiên Sàng" (天床): Giường trời.
- "Thiên Trù" (天厨): Nhà bếp trời.
Đặc biệt, "Bắc Đẩu" (北斗) – chòm sao Đại Hùng, được
ví như xe ngựa của Thiên Đế, đưa ngài đi tuần tra khắp bốn phương.
Chú thích từ chuyên ngành:
- Tử Vi Viên (紫微垣): "Tử Vi thành", trung tâm của bầu
trời, tượng trưng cho hoàng cung.
- Bắc Thiên Cực (北天极): Điểm cực Bắc trên thiên
cầu.
- Đế Tinh (帝星): Sao Thiên Đế (thường là sao Bắc Cực).
- Bắc Đẩu (北斗): Chòm sao Đại Hùng (Big Dipper), biểu tượng
cho xe của vua.
TỬ VI VIÊN – "TỬ CẤM THÀNH" TRÊN BẦU TRỜI
Trong quan niệm cổ đại, ngôi sao gần Bắc Thiên Cực (北天极) nhất được tôn vinh như một vị "thiên tử" – giống như đấng quân vương ngự trị trung tâm, sai khiến tứ phương. Mặt Trời, Mặt Trăng và các vì sao khác đều là "thần dân" trung thành, không ngừng xoay quanh ngôi sao này.
• Đế Tinh (帝星):
Cách đây hơn 3000 năm, ngôi sao được vinh danh này chính là Đế Tinh (帝星, Beta Ursae Minoris). Người xưa lấy Đế Tinh làm trung tâm, xây dựng một "thiên cung" uy nghiêm – gọi là Tử Vi Viên (紫微垣), còn có các tên khác:
Tử Vi Cung (紫微宫)
Tử Cung (紫宫)
Trung Cung (中宫)
Trung Nguyên (中元)
KIẾN TRÚC TỬ VI VIÊN: THIÊN CUNG CỦA THIÊN ĐẾ
Hai bức tường thành hình vòng cung chia Tử Vi Viên thành khu nội và khu ngoại:
• Tường thành được "xây dựng" bởi các tinh quan đóng vai quan lại triều đình, bao gồm:
Xu (枢), Tể (宰), Úy (尉): Văn võ đại thần.
Phụ (辅), Bật (弼), Vệ (卫), Thừa (丞): Quân canh gác và quan xử lý việc nội ngoại.
• Khu nội cung:
Gia đình Thiên Đế: Con cái và hoàng hậu.
Câu Trần lục tinh (勾陈六星): Tượng trưng cho hậu cung phi tần.
Ngự Nữ (御女): Các sao hầu cận.
Hoa Cái (华盖), Thiên Sàng (天床): Vật dụng (lọng, giường) dành cho Thiên Đế.
Nữ Sử (女史), Trụ Sử (柱史): Sao ghi chép sử sự.
Thượng Thư (尚书), Đại Lý (大理): Sao "quan chức" túc trực nghe lệnh.
Bản đồ sao Tử Vi Viên trong "Thiên Văn Đồ" (天文图) của Cố Tích Trù (顾锡畴) đời Minh mô tả.
KHU VỰC NGOẠI VI TỬ VI VIÊN
Bên ngoài tường thành Tử Vi Viên là các tinh quan đóng vai trò:
1. Quan lại chờ triệu kiến:
Tam Sư (三师): Ba sao tượng trưng cho cố vấn tối cao.
Tam Công (三公): Ba sao đại diện đại thần phụ chính.
2. Vũ khí bảo vệ hoàng cung:
Thiên Quát (天栝): "Chùy trời" – vũ khí thiên giới.
Thiên Thương (天枪): "Giáo trời" – canh gác cửa cung.
Huyền Cơ (玄戈): "Kích huyền bí" – phòng thủ biên giới.
3. Công trình phụ trợ:
Nội Trù (内厨): Nhà bếp hoàng gia.
Nội Giai (内阶): Cầu thang nội cung.
Truyền Xá (传舍): Trạm truyền tin/ nhà khách.
Tử Vi Viên vừa là nơi ở của Thiên Đế, vừa là chốn bàn việc triều chính với cận thần.
Các hoàng đế xưa luôn nhấn mạnh thân phận "thiên tử" (con trời), nên đặt tên cung điện theo thiên giới:
"Tử Cấm" (紫禁) – tên gọi cung điện hoàng gia – bắt nguồn từ "Trung Nguyên Bắc Cực Tử Vi Viên" (中元北极紫微垣).
Tử Cấm Thành (紫禁城) thời Minh-Thanh cũng lấy ý nghĩa này.
